Εφόσον γίνει η αποκατάσταση της πρώτης φάσης του λεμφοιδήματος από τον εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή, ο ασθενής διδάσκεται να εφαρμόζει ο ίδιος στον εαυτό του τεχνικές λεμφικής παροχέτευσης, ώστε να διατηρήσει και να βελτιώσει τα αποτελέσματα που έχουν επιτευχθεί. Στη φάση αυτή, λοιπόν, ο φυσικοθεραπευτής διδάσκει τον ασθενή τεχνικές λεμφικής μάλαξης, ασκήσεις διαφραγματικής αναπνοής, τρόπους περιποίησης και φροντίδας του δέρματος του, ασκήσεις αποκατάστασης και σωστή περίδεση του προσβεβλημένου άκρου.
Πιο συγκεκριμένα, ο φυσικοθεραπευτής δείχνει στον ασθενή κάποιες συγκεκριμένες τεχνικές, οι οποίες είναι σχετικά εύκολες, δίνοντας βάση στον τρόπο και τα σημεία τοποθέτησης των χεριών και φυσικά στο πόση πίεση θα ασκήσει στο κάθε σημείο.
Ο ασθενής πρέπει να εφαρμόζει τις τεχνικές που του έχουν δοθεί τουλάχιστον μια φορά την ημέρα για 15-20 λεπτά. Η προτεινόμενη σειρά της θεραπείας στο σπίτι είναι να γίνονται αρχικά οι ασκήσεις αποκατάστασης για το προσβεβλημένο άκρο, έπειτα οι τεχνικές μάλαξης, η φροντίδα του δέρματος και τέλος η σωστή συμπιεστική περίδεση.
Γενικές οδηγίες
- Το άγγιγμα του ασθενή στο σώμα του πρέπει να είναι πολύ ελαφρύ, καθώς τα περισσότερα λεμφικά αγγεία βρίσκονται ακριβώς κάτω από την επιφάνεια του δέρματος. Αν ο ασθενής ασκήσει μεγάλη πίεση, προσπερνάει τα αγγεία αυτά, οπότε το αποτέλεσμα της λεμφικής μάλαξης είναι μηδενικό.
- Ο ασθενής πρέπει περισσότερο να «διατείνει» το δέρμα, παρά να γλιστράει τα χέρια του πάνω σε αυτό.
- Η κατεύθυνση της μάλαξης πρέπει να είναι ίδια με τη φυσιολογική κατεύθυνση της ροής της λέμφου.
- Η λεμφική μάλαξη πρέπει να εκτελείται με αργούς ρυθμούς, τους οποίους εξηγεί στον ασθενή ο φυσικοθεραπευτής του.
Προτεινόμενες τεχνικές
| Κλείδα. Ο ασθενής τοποθετεί τα δάχτυλά του πάνω στην κλείδα. Με απαλές κινήσεις κάνει μάλαξη στο δέρμα, με κατεύθυνση προς το στέρνο. |
|
|
| Τραπεζοειδείς μύες. Ο ασθενής τοποθετεί τα δάχτυλά του στους τραπεζοειδείς του, δηλαδή ανάμεσα στους ώμους και τη βάση του αυχένα και μαλακά πιέζει το δέρμα, με κατεύθυνση πλευρικά προς την εξωτερική μεριά των ώμων και έπειτα ελαφρώς προς τα εμπρός. |  |
|
| Λαιμός. Ο ασθενής αγκαλιάζει με τα δάχτυλά του σταυρωμένα το λαιμό του, με ελάχιστη πίεση και τα τοποθετεί στους στερνοκλειδομαστοειδείς μύες του. Από αυτή τη θέση σπρώχνει ελαφρά τα χέρια του προς τα κάτω με κατεύθυνση τις κλείδες του. |  |
|
 |
||
| Αυχένας. Ο ασθενής τοποθετεί τα δάχτυλα του στον αυχένα του και απαλά σπρώχνει προς τα πάνω (κεφάλι) και έπειτα προς τα κάτω(κλείδα). | ||
 |
||
| Αυτί. Ο ασθενής βάζει τα δάχτυλα του πίσω από τους λοβούς των αυτιών του. Με ήπιες κυκλικές κινήσεις σπρώχνει ελαφρά για λίγα εκατοστά. | ||
| Μασχάλη. Ο ασθενής σηκώνει το πάσχον άκρο και τοποθετεί τα δάχτυλα του άλλου χεριού στην κοιλότητα της μασχάλης. Από αυτή τη θέση, πιέζει τα δάχτυλα του στη μασχάλη με κατεύθυνση προς τα μέσα. |  |
|
 |
||
| Κοιλιά. Ο ασθενής τοποθετεί τα δάχτυλά του μεταξύ του θώρακα και του αφαλού. Με λίγο μεγαλύτερη πίεση από τις προηγούμενες τεχνικές, πιέζει τα δάχτυλά του προς τα μέσα και πάνω. | ||
| Βουβωνική περιοχή. Ο ασθενής κάμπτει το ισχίο και τοποθετεί τα δάχτυλα του στη γωνία που σχηματίζεται μεταξύ του ποδιού και της λεκάνης. Με ελαφριά πίεση, ο ασθενής παροχετεύει τη λέμφο προς τα πάνω με μικρές κινήσεις. |  |
|
Οι παραπάνω οδηγίες είναι γενικές και παρατίθενται σαν μια ιδέα της λεμφικής αυτομάλαξης. Προτείνεται οι ασθενείς που πάσχουν από λεμφοίδημα οποιαδήποτε μορφής να συμβουλεύονται το φυσικοθεραπευτή τους για τη σωστή διαχείριση της κατάστασης τους και για περαιτέρω διευκρίνιση των τεχνικών της μάλαξης.
