Η σταδιοποίηση του λεμφοιδήματος γίνεται ως εξής:
- Το υποκλινικό στάδιο (στάδιο 0) όπου είναι μειωμένη η λειτουργία του λεμφικού συστήματος χωρίς όμως να εκδηλώνεται πρήξιμο στο άκρο.
- το πρώτο στάδιο(στάδιο I) όπου το οίδημα είναι φανερό αλλά μειώνεται με την ανύψωση του άκρου.
- Το δεύτερο στάδιο (στάδιο II) όπου το οίδημα δεν είναι πια ζυμώδες δεν μειώνεται με την ανύψωση του άκρου και υπάρχει σκλήρυνση του δέρματος του άκρου.
- Το τρίτο στάδιο(στάδιο III) που το λεμφοίδημα κατατάσσεται πλέον σε μία πιο χρόνια φάση και ονομάζεται ελεφαντίαση.
Η θεραπεία του λεμφοιδήματος μπορεί να είναι
- συντηρητική είτε
- επεμβατική.
Η συντηρητική αγωγή περιλαμβάνει την αποιδηματική θεραπεία (MLD/CDT) με λεμφική μάλαξη και περίδεση, υδρομάλαξη, συμπιεστικών αεροθαλάμων, ελαστική περίδεση και ελαστικό ένδυμα(γάντι-κάλτσα).Τέλος η φαρμακευτική θεραπεία αποδίδει μόνο σε περιπτώσεις ήπιου λεμφοιδήματος.
Οι επεμβατικές μέθοδοι (χειρουργικές επεμβάσεις) αντιμετωπίζουν το πρόβλημα όταν η συντηρητική αγωγή δεν έχει αποδώσει οφέλη πάνω από 30-40% και το λεμφοίδημα βρίσκεται σε προχωρημένα στάδια με κίνδυνο επιπλοκών και καρκινωματώδους εξαλλαγής.
Σύμφωνα με τις παγκόσμιες οδηγίες, η θεραπεία με τα καλύτερα αποτελέσματα (gold standard) είναι η CDT (complete decongestive therapy- πλήρης αποσυμφορετική θεραπεία).
Η θεραπεία χωρίζεται σε δύο στάδια
- το εντατικό στάδιο που διαρκεί τουλάχιστον τέσσερις με πέντε εβδομάδες με τρείς συνεδρίες την εβδομάδα μέχρις ότου φτάσουμε περίπου στην περίμετρο (σε cm) του υγιούς άκρου και
- το στάδιο συντήρησης ώστε να διατηρηθούν τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν στο πρώτο στάδιο.
Το πρώτο στάδιο αποτελείται από την
α) φροντίδα του δέρματος με ενυδατικές κρέμες
β) λεμφική μάλαξη δια χειρός,
γ) ειδική περίδεση του άκρου με ειδικούς συμπιεστικούς επιδέσμους και αφρώδη υλικά(foams) για μεγαλύτερη συμπίεση,
δ) τις ειδικές ασκήσεις εύρους τροχιάς και ενδυνάμωσης και
ε) την εκμάθηση των παραπάνω στον ασθενή και στο περιβάλλον του.(αυτό-θεραπεία)
Το δεύτερο στάδιο γίνεται στο σπίτι του ασθενούς όπου ισχύουν τα ίδια με την πρώτο στάδιο μόνο που στην θέση της περίδεσης ο ασθενής φέρει ελαστικό γάντι ή κάλτσα.
Επειδή το λεμφοίδημα είναι μια χρόνια νόσος, ο/η ασθενής οφείλει να παρακολουθείται τακτικά από τον ιατρό του/της και πολλές φορές, εάν χρειαστεί, να επαναλάβει το πρώτο εντατικό στάδιο. Απαγορεύεται να γίνει η παραπάνω θεραπεία χωρίς την απόλυτη επίβλεψη του ιατρού και επιπλέον εάν οι ιατροί, οι φυσιοθεραπευτές και οι γυμναστές δεν είναι ειδικά εκπαιδευμένοι υπάρχει περίπτωση το αποτέλεσμά θα είναι επιδείνωση της πάθησης της ασθενούς.
Διάγνωση λεμφοιδήματος
Η διάγνωση του λεμφοιδήματος γίνεται με το ιστορικό και την κλινική εξέταση, τον υπέρηχο, την αξονική τομογραφία και τη λεμφαγγειογραφία.