Με το πέρασμα των δεκαετιών, η χειρουργική αντιμετώπιση του λεμφοιδήματος έχει απασχολήσει όλο και περισσότερους ιατρούς. Η επιλογή αυτής της μεθόδου αφορά σε μεγάλο ποσοστό ασθενείς με ιστορικό καρκίνου του μαστού, καθώς και άτομα που έχουν ιστορικό μελανώματος, καρκίνου γεννητικών οργάνων, ουροποιητικού συστήματος ή κεφαλής/λαιμού, όπως και σε περιπτώσεις πρωτογενούς λεμφοιδήματος.
Με την πρόοδο της μικροχειρουργικής, χρησιμοποιούνται ανά περίπτωση διάφορες μέθοδοι για την αντιμετώπιση του λεμφοιδήματος, οι οποίες γίνονται μόνο από εξειδικευμένους στον τομέα της πλαστικής χειρουργούς όπως:
- Λιποαναρρόφηση
Πρόκειται για τη πιο δημοφιλή μέθοδο και η διαδικασία της περιλαμβάνει την αναρρόφηση περιττού υποδόριου λίπους με τη βοήθεια μιας μεταλλικής κάνουλας.
Η λιποαναρρόφηση έχει αποδειχθεί μια αποτελεσματική διαδικασία για τη μείωση του όγκου του προσβεβλημένου άνω ή κάτω άκρου, ιδιαίτερα εφόσον έχουν προηγηθεί συνεδρίες πλήρους αποσυμφορητικής θεραπείας. Για να διατηρηθεί το αποτέλεσμα, οι θεραπείες πρέπει να συνεχιστούν και μετά το χειρουργείο, με έμφαση στη σωστή και καθημερινή συμπιεστική περίδεση.
Ο λόγος της επιτυχίας της είναι ότι επεμβαίνει στην υπερβολική εναπόθεση λίπους στο πάσχον άκρο, η οποία έχει την τάση να αυξάνει το λεμφοίδημα. Ο μεγάλος και αφύσικος όγκος του άκρου μειώνεται και αποκαθίσταται η σωστή λεμφική και αιματική κυκλοφορία του.
Η λιποαναρρόφηση έχει χρήση και σε περιπτώσεις λιποιδήματος.
Ένα μειονέκτημα της μεθόδου είναι οι παρενέργειες, στις οποίες περιλαμβάνονται το αιμάτωμα, η επανεμφάνιση του λεμφοιδήματος και η καταστροφή υγιών λεμφικών αγγείων.
- Επέμβαση με εκτομή
Εδώ αφαιρείται το δέρμα και οι μαλακοί ιστοί πάνω από την προσβεβλημένη περιοχή, η οποία καλύπτεται με μόσχευμα δέρματος. Σκοπός είναι η μείωση του λεμφοιδήματος και κατά συνέπεια η μείωση του όγκου του προσβεβλημένου σκέλους.
Επιπλοκές αυτού του χειρουργείο, όπως αναφέρονται, μπορεί να είναι το αιμάτωμα, νέκρωση του δέρματος, μόλυνση, ουλή, εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση, καταστροφή των παρακείμενων υγειών λεμφαγγείων και επανεμφάνιση λεμφοιδήματος.
- Λεμφική επανόρθωση/ανακατασκευή
Πρόκειται για μικροχειρουργική επέμβαση, κατά την οποία δημιουργούνται δρόμοι γύρω ή κάτω από περιοχές με κατεστραμμένους λεμφαδένες για την προώθηση της λεμφικής ροής στα σημεία που έχει λιμνάσει. Ουσιαστικά, δημιουργούνται παρακάμψεις με λεμφαγγεία ή φλέβες που ενώνονται με την χειρουργική τεχνική της αναστόμωσης.
Οι επιπλοκές εδώ είναι ελάχιστες διότι ο ιστός επηρεάζεται ελάχιστα, αλλά απαιτεί χειρουργούς με εξειδίκευση στη μικροχειρουργική.
- Μεταφορά ιστών
Κατά τη διαδικασία αυτή, υγιείς λεμφαδένες και/ή ιστός που συνδέεται με λεμφικά αγγεία μεταφέρεται από μια περιοχή του σώματος σε περιοχή με κατεστραμμένους ή καθόλου λεμφαδένες για να αποκαταστήσει τη φυσιολογική ροή της.
Αναφερόμενες επιπλοκές είναι η έντονη ουλή, αιμορραγία, μόλυνση, λεμφοίδημα στο σημείο από το οποίο αφαιρέθηκαν οι υγιείς λεμφαδένες κι επανεμφάνιση λεμφοιδήματος στο προσβεβλημένο άκρο.
Έρευνες αναφέρουν διατήρηση της μείωσης του όγκου του μέλους μέχρι και 3 χρόνια μετά την επέμβαση.
Οι χειρουργικές τεχνικές αποτελούν τομέα του εξειδικευμένου ιατρού, για αυτό κι ο ίδιος έχει τον πρώτο λόγο στην επιλογή της κατάλληλης επέμβασης για τον εκάστοτε ασθενή.
Ωστόσο, στη διατήρηση των καλών αποτελεσμάτων συμβάλλει ο εξειδικευμένος στον τομέα του λεμφοιδήματος φυσικοθεραπευτής, εφαρμόζοντας πριν και μετά το χειρουργείο πλήρη αποσυμφορητική θεραπεία εξατομικευμένη για τον κάθε ασθενή.
Καλό είναι να σημειωθεί πως η χειρουργική αντιμετώπιση αποτελεί την τελευταία επιλογή όταν η συντηρητική θεραπεία έχει αποτύχει. Μιλώντας για συντηρητική θεραπεία λεμφοιδήματος αναφερόμαστε στην πλήρη αποσυμφορητική θεραπεία (Combined Decongestive Therapy).
